Nos nieuws

• Minister grijpt in: kleiner deel systeem .nl-domeinnamen naar Amazon

  Niet het hele registratiesysteem van de .nl-domeinnamen mag worden verplaatst naar het Amerikaanse bedrijf Amazon. Dat heeft het kabinet besloten na een voorstel van minister Beljaarts van Economische Zaken.

  Het registratiesysteem voor deze domeinnamen is nu nog in Nederlandse handen, bij de Stichting Internet Domeinregistratie Nederland (SIDN). Deze stichting beheert sinds 1996 de domeinnamen die eindigen op .nl.

  SIDN kondigde begin vorig jaar aan dat ze het domeinregistratiesysteem wil verplaatsen naar de public cloud van Amazon Web Services. Dat zou nodig zijn omdat het onderhoud van de servers duur en tijdrovend is en het lastig is om hier personeel voor te vinden.

  De geplande verhuizing veroorzaakte vorig jaar veel onrust in de Nederlandse internetsector. Critici zeiden dat het Nederlandse internet hiermee te afhankelijk zou worden van de Amerikaanse overheid.

  Het ministerie liet afgelopen jaar onderzoek doen naar de risico's van de verplaatsing, door onder andere de AIVD en accountants- en adviesbureau KPMG. De uitkomsten van dat onderzoek maakten dat "het nodig was om in te grijpen", stelt Beljaarts. "Zodat een deel in Nederland blijft en deel naar de pubic cloud kan."

  'Niet nóg afhankelijker'

  Digitale autonomie is volgens het ministerie een belangrijk onderwerp. "We willen niet nog afhankelijker worden van Amerika en China", laat een woordvoerder van minister Beljaarts weten. "We willen dat de zeggenschap over het systeem in Nederlandse, Europese handen blijft."

  Daarom keek KPMG op verzoek van het ministerie naar mogelijke alternatieve Nederlandse of Europese aanbieders. Maar zij voldoen nu niet aan alle criteria, was de conclusie.

  Daarom is ervoor gekozen om een kleiner deel van de techniek te verhuizen. Verder zijn er meer voorwaarden gesteld aan de verhuizing, om risico's te verkleinen, zegt de woordvoerder van de minister. "En het idee is dat het systeem in de toekomst teruggaat naar een Nederlandse of Europese aanbieder."

• Van YouTubehit naar wereldtour: voor tieners voelen Bankzitters als vrienden

  De populaire YouTubegroep Bankzitters staat vanavond en morgen in een uitverkochte Ziggo Dome in Amsterdam. Ze geven in totaal drie shows ter ere van hun tienjarig bestaan. En daarna stopt het niet; volgend jaar gaan de vijf youtubers op wereldtour.

  Koen, Matthy, Milo, Raoul en Robbie, vier twintigers en een dertiger, leerden elkaar tien jaar geleden online kennen tijdens het spelen van het videospel FIFA. De jongens begonnen samen te gamen en af te spreken. Uiteindelijk besloten ze hun spelsessies te filmen en die op YouTube te zetten.

  Hun vriendschap en humor maakten hun filmpjes razend populair bij een jong publiek. Video's van de groep worden miljoenen keren bekeken. Ze filmden aanvankelijk alleen gamesessies, maar lieten de camera later ook draaien bij opdrachten, spelletjes en allerlei avonturen.

  Vijf jaar geleden besloten ze zich te wagen aan muziek met het nummer Niks. Muzikaal klinkt het nog niet altijd goed, vindt Bankzitters-lid Koen van Heest, maar ze werken met de beste zangcoaches, producers en schrijvers. "Alles om ons heen is perfect, waardoor wij elke keer weer een beetje omhoog geduwd worden."

  Groot succes

  In 2022 groeide het muzieksucces van de Bankzitters pas echt met het nummer Je blik richting mij, zegt muziekjournaliste N'kia Landburg. "Niet lang daarna kwam er ook een nummer met Dries Roelvink uit. Slim als je een wat oudere doelgroep mee wilt nemen in wat je doet."

  Vorig jaar brachten ze met zangeres Roxy Dekker het nummer Huisfeestje uit. Het nummer stond tien weken in de Top 40 en bereikte de tweede plek.

  De aankondiging van het nummer met Roxy Dekker werd meer dan drie miljoen keer bekeken:

  In 2023 waagden de Bankzitters zich aan het insturen van een liedje voor het Eurovisie Songfestival, maar het nummer Cupido werd niet geselecteerd als Nederlandse inzending.

  Volgens Landburg zit het succes van de groep onder andere in de humor van de teksten. "De kracht is dat het bijna voelt alsof je naar een verhaal van je vrienden luistert", aldus Landburg. "De muziek is niet alleen grappig, maar ook simpel en fijn om naar te luisteren."

  Muzikaal zijn ze best sterk, vindt de muziekkenner, hoewel de jongens muziek maken er in eerste instantie bij deden. "De nummers luisteren lekker weg en je wordt er vrolijk van." Vooral Matthy heeft volgens haar een goede zangstem en ervaring met muziek maken, wat de groep erg helpt.

  Dat ze immens populair zijn, is volgens Landburg bewezen door de miljoenen streams en de uitverkochte shows in de Ziggo Dome. Vorig jaar was hun show binnen een uur uitverkocht, iets wat volgens de muziekjournalist nog niet heel veel artiesten is gelukt. "En welke Nederlandse YouTubegroep doet er nog meer shows in Tokio? Dat is toch wel heel indrukwekkend."

  Geen bijzaak meer

  De groep begon eigenlijk met muziek als een leuke toevoeging. "Maar je kunt het geen bijzaak meer noemen als je elke keer de Ziggo Dome uitverkoopt", zegt Bankzitter Van Heest.

  Hoewel hun video's meer dan een miljoen keer worden bekeken, is op het podium staan inmiddels een groot genot voor de groep. Dit omdat ze ineens voor 15.000 schreeuwende fans staan. "Dat is echt een heel ander gevoel", aldus Van Heest.

  Volgend jaar gaan de Bankzitters op wereldtournee. De hoeveelheid reacties van fans op de aankondiging van shows in New York en Tokio verbaast Van Heest. Ze kregen volgens hem ontzettend veel e-mails met de vraag hoe mensen kaartjes konden kopen. Dat de liedjes voornamelijk in het Nederlands zijn vormt volgens de Bankzitter geen drempel, omdat er veel Nederlanders in die steden wonen.

  De groep is overweldigd door al het enthousiasme. "Het is een soort droom waar we niet wakker uit worden en hopelijk zolang mogelijk in blijven hangen", aldus Van Heest.

• Inauguratie Trump bij Capitool verplaatst naar binnen vanwege de kou

  De inauguratie van Donald Trump als president van de Verenigde Staten, komende maandag, wordt naar binnen verplaatst vanwege extreme kou. Trump schrijft op zijn socialemediaplatform dat de weersomstandigheden gevaarlijk kunnen zijn voor bezoekers.

  "Volgens het weerbericht voor Washington D.C. zou de temperatuur tot een laagterecord kunnen dalen", aldus Trump. "Er raast een poolstorm over het land. Ik wil niet dat mensen op de een of andere manier gewond raken." Het wordt maandag in de Amerikaanse hoofdstad naar verwachting maximaal -5 graden Celsius.

  Trump en de verkozen vicepresident J.D. Vance worden beëdigd in de Rotunda van het Capitool, het gebouw waar het Amerikaanse Congres zetelt. Het is een ronde hal die vooral wordt gebruikt voor ceremoniële evenementen en het opbaren van belangrijke personen. De festiviteiten rondom de inauguratie blijven volgens Trump hetzelfde.

  De laatste keer dat de inauguratie van een Amerikaanse president binnen plaatsvond was in 1985, toen Ronald Reagan ook in de Rotunda van het Capitool werd beëdigd voor zijn tweede ambtstermijn als president.

• Premier Schoof neemt voortouw bij stikstofprobleem: 'Nederland mag niet op slot'

  Het kabinet gaat onder leiding van premier Schoof op zoek naar plannen om te voorkomen dat Nederland vanwege de stikstofcrisis 'op slot' gaat. Daarmee wordt bedoeld dat alle bouwprojecten stil komen te liggen, er niet meer gewerkt kan worden aan infrastructurele projecten als wegen en Schiphol, en dat defensie geen locaties kan aanleggen voor trainingen.

  "We moeten doorbraken forceren", aldus premier Schoof, die een ministeriële commissie stikstof in het leven heeft geroepen. Daar zag het al naar uit, omdat de zorgen in het kabinet over de huidige aanpak van de stikstofcrisis groeien.

  De meest betrokken bewindslieden, onder wie die van Landbouw (Wiersma), Volkshuisvesting en Ruimtelijke Ordening (Keijzer) en Infrastructuur en Waterstaat (Madlener) moeten de komende weken op zoek naar andere oplossingen dan BBB-minister Wiersma nu op tafel heeft gelegd. "We hebben een majeur probleem. Nederland mag niet stil komen te liggen", aldus Schoof.

  Nederland kampt al bijna zes jaar met een stikstofprobleem, sinds de Raad van State in mei 2019 oordeelde dat er te veel stikstof wordt uitgestoten en dat dit te schadelijk is voor kwetsbare natuurgebieden. Boeren en bedrijven mogen niet meer uitbreiden zonder een goede stikstofvergunning.

  Maatschappelijk verzet

  Het terugbrengen van de stikstofuitstoot is voor het kabinet-Schoof een uiterst ingewikkelde opgave, evenals voor het vorige kabinet-Rutte. Stevige maatregelen, zoals de inkrimping van de veestapel, minder vliegen, langzamer rijden of minder industrie, hebben grote gevolgen en leiden tot maatschappelijk verzet.

  Boeren voelen niets voor verplichte uitkoop van de veehouderij en worden daarin gesteund door het huidige kabinet. Minister Wiersma heeft haar hoop gevestigd op bijvoorbeeld het stimuleren van innovatieve methoden die leiden tot minder stikstofuitstoot, beter natuurbeheer en vrijwillige uitkoop van boeren.

  Maar dat is niet genoeg, blijkt duidelijk na een recente uitspraak van wederom de Raad van State. Die heeft een streep gezet door het zogenoemde 'intern salderen', een geitenpaadje om tóch te kunnen bouwen zonder de juiste stikstofvergunning.

  Bedrijven en boeren die hun stikstofruimte, zoals dat officieel heet, niet hebben gebruikt, mochten die jarenlang inzetten voor andere projecten. Op deze manier zijn er bijvoorbeeld toch nog nieuwbouwwijken gebouwd, maar dat is illegaal, oordeelt de Raad van State.

  Deze ingrijpende uitspraak heeft terugwerkende kracht. Premier Schoof probeert ongeruste bewoners gerust te stellen en denkt niet dat hun nieuwe onderkomen gesloopt moet worden. Voor minister Keijzer van Volkshuisvesting zou dit ook onacceptabel zijn.

  Maar er is wel een nieuw probleem bijgekomen, benadrukt de premier. Daarom neemt hij nu zelf de leiding. "Ik wil duidelijk maken dat het echt belangrijk is." Ook minister Madlener van Infrastructuur en Waterstaat zegt zich grote zorgen te maken over de "flinke schep extra problemen" die de Raad van State heeft veroorzaakt. Hij weet niet of Schiphol nu gedwongen zal worden om extra te krimpen.

  De premier wil niet vooruitlopen op de vraag welke maatregelen nog mogelijk zijn om de stikstofcrisis effectief aan te pakken. "We gaan alle opties onder ogen zien om te voorkomen dat Nederland op slot gaat." Hij denkt dat de commissie zeker een paar weken bezig is. "Dit is volgende week niet meteen opgelost."

  Hoe zit het ook al weer met de stikstofcrisis? Via de onderstaande link leggen we het je uit in 4, 7, 12 of 15 minuten:

• Kaag tijdelijk VN-gezant voor het Midden-Oosten, blijft coördinator wederopbouw Gaza

  Sigrid Kaag is door VN-secretaris-generaal António Guterres heeft benoemd tot VN-gezant voor het Midden-Oosten. Een woordvoerder van Kaag meldt aan Nieuwsuur dat het om een aanstelling gaat voor een paar maanden.

  Kaag zal ook haar huidige rol als coördinator Humanitaire Hulp en Wederopbouw van de Gazastrook van de Verenigde Naties blijven vervullen, zegt een VN-woordvoerder.

  Guterres is nog op zoek naar een permanente vervanger voor de Noor Tor Wennesland, die eind vorig jaar aftrad na de functie vier jaar te hebben bekleed.

  Kaag was in een verder verleden ook al werkzaam voor de VN. Zo werkte ze in 1994 voor VN-hulporganisatie UNRWA in Jeruzalem en was ze VN-adviseur in Khartoem en Nairobi en onder-secretaris-generaal van de VN in Syrië en Libanon.

  Vloeiend Arabisch

  Ze begon ongeveer een jaar geleden als VN-coördinator humanitaire hulp en wederopbouw in Gaza. Vanwege haar ervaring bij de VN en haar werkzaamheden als diplomaat werd ze als een uitermate geschikte kandidaat gezien. Kaag spreekt vloeiend Arabisch en daarnaast nog vijf andere talen.

  In 2017 haalde D66 de toen 55-jarige Kaag naar Nederland voor een ministerspost. Ze werd minister voor Buitenlandse Handel en Ontwikkelingssamenwerking, partijleider van D66, minister van Buitenlandse Zaken en minister van Financiën. In 2024 verliet ze de landelijke politiek weer.

• Colombiaanse president schort vredesoverleg met ELN-rebellen op

  De Colombiaanse president heeft vredesonderhandelingen met de rebellengroep National Liberation Army (ELN) opgeschort. De president beschuldigt de groep van het plegen van oorlogsmisdaden in de regio Catatumbo.

  "De ELN wil geen vrede", zegt president Petro. Gisteren werden inwoners van een dorpje in de noordelijke regio Catatumbo, aan de grens met Venezuela, opgeschrikt door een geweldsuitbarsting tussen de ELN en de voormalige rebellengroep FARC.

  ELN-strijders vermoordden zeker vijf oud-rebellen van FARC, de voormalige rebellengroep die in 2016 vrede sloot met de Colombiaanse regering. Hoeveel slachtoffers er exact zijn gevallen, is nog onduidelijk, maar lokale autoriteiten melden zeker meer dan dertig doden.

  VN-vertegenwoordiger Carlos Ruiz Massieu veroordeelt het geweld in Catatumbo en heeft opgeroepen tot "de bescherming van burgers". De lokale regering deed een verzoek aan Petro, de oud-guerrillastrijder die in 2022 werd verkozen tot president, om een einde te maken aan het geweld in de regio.

  De vredesonderhandelingen tussen de Colombiaanse regering en de ELN, die in 2022 werden hervat, verlopen stroef. In september vorig jaar schortte de overheid de onderhandelingen op nadat de ELN twee soldaten doodde en 29 burgers verwondde bij een explosie in de buurt van de grens met Venezuela.

• Hoe de uitverkiezing van Trump het Gaza-akkoord in een stroomversnelling bracht

  Het was kort na de afgetekende verkiezingszege van Donald Trump in de VS de grote vrees van experts: met de Republikein in het Witte Huis zou de situatie in Gaza nóg slechter kunnen worden dan hij al was. Maar vier dagen voordat Trump aan zijn tweede termijn begint, ligt er een akkoord over een staakt-het-vuren op tafel. De vingerafdrukken van de aanstaande president zijn onmiskenbaar aanwezig.

  Het pessimisme van de experts was ruim twee maanden geleden begrijpelijk. De onderhandelingen over een voorlopig einde aan de oorlog tussen Israël en Hamas zaten muurvast. Er was al maanden niet meer serieus gesproken. Daarnaast was de visie van Trump op Gaza onduidelijk, al verdedigde hij de Israëlische premier Netanyahu fel. De verwachting was dat de VS, de belangrijkste bondgenoot van Israël, onder Trump minder druk op Israël zou zetten om een akkoord te sluiten.

  Eerder waren meerdere pogingen van president Biden om een akkoord te bereiken gestrand. Zo lag er in mei vorig jaar een voorstel voor een staakt-het-vuren in verschillende fases op tafel. Het leek grotendeels op het akkoord waar nu overeenstemming over is bereikt, maar Israël en Hamas waren toen nog niet bereid om nader tot elkaar te komen op een aantal 'breekpunten'.

  Ruim een half jaar later bleek Trumps uitverkiezing het laatste zetje om na vijftien maanden oorlog de verschillen alsnog te overbruggen.

  Notoir onvoorspelbaar

  Hoewel Trump in zijn presidentscampagne nooit uitgebreid inging op de oorlog in Gaza, zei hij wel een snel einde aan de strijd te willen. Hoe, dat bleef onduidelijk. Maar alleen al die wens van de aankomend president leek voldoende om een nieuwe dynamiek in de oorlog te creëren.

  Trump heeft de reputatie notoir onvoorspelbaar te zijn voor zowel vriend als vijand. Dat maakt hem voor Hamas en ook voor Netanyahu lastig te peilen. Een verschil met Biden, die voortdurend moest laveren tussen de verschillende stromingen in zijn Democratische Partij. Dat beperkte Bidens bewegingsvrijheid tegenover bijvoorbeeld Netanyahu en dus ook hoeveel impact zijn woorden hadden.

  Daar kwam bij dat Netanyahu alle baat heeft bij een goede band met Trump in de komende vier jaar. Zo is de relatie met aartsvijand Iran extreem gespannen en heeft de Israëlische premier in de toekomst steun nodig van de VS voor omstreden plannen, zoals het bouwen van meer nederzettingen in bezet Palestijns gebied.

  Of, zoals tijdschrift The Atlantic concludeert over de aantrekkelijke vooruitzichten en dreigementen van Amerikaanse leiders: "Trump heeft geen stok om Israël mee te slaan die Biden niet had. Wel kan hij tijdens zijn presidentschap wortels voorhouden die Biden nooit zou aanbieden."

  Nieuwssite Politico sluit niet uit dat het akkoord een "politiek geschenk" is van Netanyahu aan Trump. Het akkoord betekent volgens Politico niet automatisch goed nieuws voor de Palestijnse zaak, "gezien enkele van Trumps kabinetsbenoemingen en beslissingen in zijn eerste termijn, zoals de erkenning van Jeruzalem als hoofdstad van Israël".

  Optimistische berichten

  Maar niet alleen de verkiezing van Trump is een factor. Ook de situatie is voor zowel Hamas als Israël heel anders dan in mei. Het complete leiderschap van Hamas is geliquideerd door Israël, inclusief de hoofdpersonen achter de terreuraanslagen op 7 oktober 2023 waarmee de oorlog begon.

  In Israël nam de afgelopen maanden de oorlogsmoeheid toe. Hoewel de ultrarechtse flank van de coalitie van Netanyahu bleef hameren op het voortzetten van de oorlog, was er onder de bevolking inmiddels een meerderheid voor een akkoord over een staakt-het-vuren in Gaza en vrijlating van Israëlische gijzelaars.

  Het maakte bij zowel Hamas als Israël de geesten rijp voor het idee dat een staakt-het-vuren misschien wel het beste is. Half december kwamen er opeens optimistische berichten naar buiten dat de partijen weer serieus met elkaar in gesprek waren. Het raamwerk van het voorstel uit mei, waar Bidens team lang aan had gewerkt, werd afgestoft. Ook sloten gezanten van Trump aan bij de gesprekken en werkten ze samen met Bidens mensen.

  'Meer bereikt dan Biden in jaar'

  Trump zette vorige week extra druk op de onderhandelingen door te zeggen dat de "hel losbreekt" als de gijzelaars niet vrij zijn voor zijn inauguratie, zonder daarbij duidelijk te maken wat hij precies bedoelde. Zaterdag bracht vervolgens Steve Witkoff, die komende week aantreedt als speciaal Midden-Oosten-gezant voor Trump, een bezoek aan Netanyahu.

  De Israëlische krant Haaretz schreef dat Witkoff aan Netanyahu had laten weten zaterdag overdag te willen langskomen. Toen hij te horen kreeg dat dit midden op de joodse rustdag sabbat viel en dat hij pas 's avonds welkom was, kreeg Netanyahu volgens Haaretz kraakhelder te horen dat de sabbat even op het tweede plan kwam.

  De premier ging daarop alsnog naar kantoor. Het illustreert de andere wind die er waait vanuit de VS. The Times of Israël stelt op basis van Arabische bronnen rond de onderhandelingen in Qatar dat Witkoff in de "gespannen" ontmoeting meer voor elkaar kreeg bij Netanyahu dan Biden in een jaar tijd. Vier dagen later werd het akkoord gesloten.

  Het nieuws over het staakt-het-vuren werd met gejuich ontvangen in Gaza:

  Trump claimde gisteren al op zijn eigen socialemediakanaal de afspraken eigenhandig te hebben geregeld. Biden zei daarna dat het akkoord niet mogelijk was zonder het maandenlange werk van zijn mensen. The New York Times schrijft dat Biden én Trump een belangrijke rol speelden, ook omdat ze allebei belang hebben bij het akkoord.

  Biden verlaat het Witte Huis met in ieder geval een voorlopig einde aan de oorlog in Gaza op zijn lijst van belangrijke prestaties. Trump kan zijn tweede termijn beginnen "met een belangrijke kwestie van tafel", aldus The New York Times, "waardoor hij de vrijheid krijgt om andere prioriteiten na te streven".

  Het moet nu blijken of het staakt-het-vuren, dat zondag moet ingaan, standhoudt. Duidelijk is wel dat Trump alleen al door zijn uitverkiezing impact heeft op de bloedigste geweldsuitbarsting ooit tussen Israël en de Palestijnen.

  15 maanden oorlog in beeld:

• Niemand vervolgd voor ongeluk met spandoek bij voetbalwedstrijd Geesteren

  Er wordt niemand strafrechtelijk vervolgd voor het ongeluk vorig jaar juni in Geesteren, waarbij een spandoek aan een metalen stellage op een voetbalveld naar beneden kwam en op toeschouwers belandde. De zaak tegen de enige verdachte, de kraanmachinist, is door het Openbaar Ministerie (OM) geseponeerd.

  Het incident gebeurde op 22 juni, vlak voor een oefenwedstrijd tussen FC Twente en de Twentse voetbalclub Stevo. Het doek was van de supportersvereniging van Stevo en werd met een hijskraan de hoogte in gehesen.

  De stellage waaraan het spandoek hing, stortte vervolgens neer op het publiek. Tien mensen raakten gewond, van wie twee ernstig. Voetbalclub Stevo had geen vergunning voor de stellage aangevraagd.

  Dit zijn beelden van het incident destijds:

  Uit het politieonderzoek blijkt volgens het OM dat niet bewezen kan worden dat de kraanmachinist schuld heeft aan het ongeluk. Dat onderzoek bestond onder meer uit het horen van de verdachte, slachtoffers en getuigen en het analyseren van de beschikbare beelden, meldt de regionale omroep Oost. Het OM heeft de arbeidsinspectie gevraagd om verder naar deze zaak te kijken.

• KNIL-graven Vlissingen krijgen speciaal bordje en mogen niet worden geruimd

  In Vlissingen krijgen alle graven van KNIL-militairen de komende maanden een speciaal bordje met het embleem van het KNIL-leger erop. De graven krijgen een cultuurhistorische status en mogen daardoor niet meer worden geruimd.

  Vanochtend is het eerste bordje geplaatst in bijzijn van nabestaanden. "Dit bordje is voor de hele gemeenschap, dit is erkenning", zegt Alex Telehala tegen Omroep Zeeland.

  Kampen

  Na de onafhankelijkheid van Indonesië in 1945 bleven Molukse militairen uit het Koninklijk Nederlandsch-Indisch Leger (KNIL) trouw aan Nederland. Ze werden na de onafhankelijkheidsoorlog in Indonesië gezien als collaborateur. Daarom werden in 1951 zo'n 3500 KNIL-militairen naar Nederland gehaald. In Nederland werden de veteranen en hun families aanvankelijk in voormalige concentratiekampen geplaatst.

  De Molukkers dachten maximaal een half jaar in Nederland te blijven, maar ze keerden nooit meer terug. Ondertussen leefden ze in slechte omstandigheden en mochten ze niet werken. Ze voelden zich in de steek gelaten door de Nederlandse overheid.

  Vanaf de jaren 60 kwam er verandering in het Nederlandse beleid, dat lang uitging van de terugkeer van de Molukkers. Gaandeweg werden steeds meer Molukkers verspreid over het land gehuisvest en kregen zij meer inspraak over hun toekomst.

  Burgemeester

  In bijzijn van burgemeester Bas van den Tillar en Alex Telehala is het eerste bordje vanochtend bij het graf van vader Petrus Telehala geplaatst.

  Ook voor de zoon is het bordje van grote betekenis, zegt Telehala. "De bordjes zijn ook voor de tweede, derde en vierde generatie. Om bekendheid te geven aan het feit dat onze ouders, de KNIL-militairen, in de jaren 50 samen met de Nederlanders gevochten hebben. En dat iedereen in de toekomst weet: daar ligt een KNIL-militair."

  Later dit jaar wordt er bij de ingang van de begraafplaats ook een monument geplaatst. "Daar zijn we heel dankbaar voor", aldus Telehala. "Dan kunnen we daar met de gemeenschap samen herdenken."

• Hooggerechtshof VS houdt TikTok-verbod in stand, ban gaat zondag in

  Het Amerikaanse Hooggerechtshof zet geen streep door het verbod op TikTok. Een wet die aanstaande zondag in werking treedt, verbiedt de populaire Chinese video-app. TikTok had dit verbod aangevochten, maar verliest dus.

  De rechters zeggen in hun uitspraak dat het Amerikaanse Congres heeft vastgesteld dat de verkoop van TikTok nodig is om "goed beargumenteerde" zorgen over de nationale veiligheid te adresseren. Het gaat dan specifiek om de manier waarop TikTok data verzamelt en de banden tussen de appmakers en de Chinese overheid.

  Het Hooggerechtshof erkent tegelijkertijd wel dat de app 170 miljoen Amerikanen veel plezier brengt, maar dat weegt dus niet op tegen de zorgen die er bij het Congres zijn. TikTok had aangevoerd dat het verbod in strijd is met de vrijheid van meningsuiting. Daar gaat het Hof dus niet in mee.

  Rol van China

  In de VS is begin 2024 een wet aangenomen die TikTok als een gevaar voor de nationale veiligheid bestempelt, omdat de app in handen is van het Chinese bedrijf ByteDance. China wordt door de VS als een vijandige staat gezien.

  De Chinese overheid zou TikTok kunnen gebruiken om op grote schaal gegevens van Amerikanen te verzamelen en om hen te beïnvloeden via de video's die op het sociale medium worden verspreid. Hard bewijs daarvoor ontbreekt.

  TikTok stapte naar het Hooggerechtshof om te voorkomen dat de app verboden zou worden in de VS. Het bedrijf noemt een totaalverbod een beperking van de vrijheid van meningsuiting, ook voor alle Amerikanen die op het platform actief zijn.

  Op zwart?

  De beslissing van de hoogste Amerikaanse rechter betekent dat de app nu toch echt afstevent op het einde van zijn bestaan in de VS. Het betekent in principe dat downloadwinkels zoals de App Store de app niet meer mogen aanbieden en hostingproviders in de VS ook niet. Daarmee zou de app op zwart gaan. Of dat ook daadwerkelijk gaat gebeuren en voor hoe lang dit zal zijn, is nog de vraag.

  Het Witte Huis zegt dat TikTok beschikbaar moet blijven voor Amerikanen, "maar dan wel met een Amerikaanse eigenaar of een eigenaar die de zorgen over de nationale veiligheid wegneemt", zo staat in een verklaring. De regering van Biden zegt verder dat de volgende regering verantwoordelijk is voor de uitvoering van de wet.

  Donald Trump, die maandag de nieuwe president van de VS wordt, is tegen een verbod op TikTok. Hij wilde dat het Hooggerechtshof zijn oordeel zou uitstellen. In plaats daarvan wilde hij zoeken naar een "politieke oplossing". Daarvoor moet hij proberen om de wet in te laten trekken of opdragen om het verbod niet te handhaven.

  Op zijn socialemediaplatform Truth Social schrijft Trump dat hij het besluit van het Hooggerechtshof had verwacht en dat iedereen dit moet respecteren. Hij zegt dat hij tijd nodig heeft om "de situatie te beoordelen" en dat hij in de "nabije toekomst" een beslissing zal nemen.

• Kabinet: duizenden studenten 'gevoelige' studies gescreend om spionagegevaar

  Alle masterstudenten en wetenschappers van gevoelige technologiestudies krijgen een verplichte screening. Het kabinet hoopt op deze manier te voorkomen dat kwetsbare informatie over de Nederlandse veiligheid door spionage en diefstal in handen komt van buitenlandse mogendheden.

  Dit betekent dat duizenden studenten zo'n screening gaan krijgen, ook studenten uit Nederland en andere Europese landen. "Het is nodig voor onze veiligheid en economie, in een wereld waar steeds meer belangstelling is voor de kennis die we voor onszelf willen houden", zegt minister Bruins van Onderwijs, Cultuur en Wetenschap.

  In 2022 waarschuwden veiligheidsdiensten en de Nationaal Coördinator Terrorismebestrijding en Veiligheid voor spionage en diefstal van Nederlandse gevoelige technologie die op universiteiten en hogescholen wordt ontwikkeld.

  Zogenoemde 'sensitieve technologie' houdt zich niet alleen met militaire techniek bezig, zoals het ontwikkelen van bijvoorbeeld wapens en nachtkijkers. Het gaat ook om het ontwikkelen van microchips en softwaresystemen voor de politie en veiligheidsorganisaties. En dat is, zeker nu, interessante informatie voor landen als Rusland en China.

  Keerzijde

  Nederland heeft instellingen jarenlang gestimuleerd om met allerlei buitenlandse onderzoeksinstellingen en universiteiten samen te werken, maar dat heeft ook een keerzijde. Iraanse studenten en onderzoekers bleken gevoelige informatie te lekken naar hun land en universiteiten moesten extra voorzorgsmaatregelen nemen. Een leerstoel in Groningen bleek deels gefinancierd te worden door China, met het verzoek dat de hoogleraar het imago van China niet mocht beschadigen.

  Eigenlijk wilde het kabinet alleen 'derdelanders' een screeningsplicht opleggen. Dat zijn masterstudenten en wetenschappers uit landen buiten de Europese Unie, IJsland, Liechtenstein en Zwitserland. Maar dat blijkt juridisch niet mogelijk te zijn, omdat iemand uit zo'n land juridisch bezwaar kan maken op grond van discriminatie, staat in een brief aan de Tweede Kamer.

  De te screenen groep wordt nu behoorlijk groot, erkent minister Bruins. Over enkele maanden hoopt hij meer duidelijkheid te geven over welke studies die zich bezig houden met 'sensitieve' technologie onder de screening gaan vallen. Ook moet dan duidelijk worden wie die screening gaat uitvoeren en per wanneer.

• 'Ook vier Belgen waarschijnlijk besmet met hepatitis A na eten van AH-bessen'

  In Vlaanderen zijn waarschijnlijk zeker vier mensen besmet geraakt met het hepatitis A-virus na het eten van blauwe bessen van Albert Heijn. Dat schrijven Belgische media.

  De krant Het Laatste Nieuws meldt dat twee mensen uit de provincie Antwerpen komen, een ander uit Oost-Vlaanderen en iemand uit de naastgelegen provincie Limburg. Drie besmettingen dateren uit december, één uit januari.

  Begin deze week haalde Albert Heijn diepvriesbessen van het huismerk uit de schappen. Zeker twaalf mensen werden ziek na het eten van de blauwe bessen. In twee gevallen was een ziekenhuisopname nodig.

  Inmiddels hebben zich meer dan dertig mensen bij de supermarktketen gemeld omdat zij vermoeden besmet te zijn geraakt door de bessen. Het RIVM houdt er rekening mee dat honderden mensen zijn besmet.

  Tachtig winkels in België

  In België heeft Albert Heijn ruim tachtig winkels, onder meer in Antwerpen, Gent en Brugge. Ook daar zijn de diepvriesbessen uit de schappen gehaald.

  Naar aanleiding van het Nederlandse nieuws over de bessen besloot het Agentschap Zorg en Gezondheid, dat valt onder het ministerie van Volksgezondheid, opnieuw naar de hepatitis A-besmettingen van de afgelopen tweeëneenhalve maand te kijken.

  Het agentschap benaderde alle mensen bij wie de oorzaak van de besmetting destijds niet kon worden vastgesteld. "Zij werden bevraagd, en bij vier van hen kon een link worden gelegd met het eten van de bewuste blauwe bessen", zegt woordvoerder Joris Moonens tegen Het Laatste Nieuws.

  Moonens laat desgevraagd aan de NOS weten dat het niet helemaal zeker is dat de blauwe bessen daadwerkelijk de bron van de besmettingen zijn. "Maar bij gebrek aan andere bronnen gaan we ervan uit dat het waarschijnlijk de oorzaak is."